Abstract

ورزش همانا تمرین‌های منظم و بازی‌های دارای اصول و واعد است. تقویت جسم و تغذیه‌ی روح را در قبال دارد و هر انسان دوست دارد ورزش کند تا تنبلی و کسالت را از زندگی خود حذف نماید. ورزش در تمام تمدن‌ها، توجه ویژه‌ای مردم را به خود جلب نموده و تا اکنون ادامه دارد. ورزش در دین اسلام از اهمیت بسزای برخوردار است. هدف از تحقیق این مقاله، دریافت حکم شرعی ورزش و مسئولیت صدمات ورزشی می‌باش. تلاش می‌شود با روش توصیفی - تحلیلی، به این پرسش پاسخ ارایه گردد که حکم ورزش در اسلام چیست و مسئولیت صدمات ورزشی به دوش کیست؟ یافته‌های تحقیق نشان می‌دهد که حکم ورزش به صورت عام در اسلام مباح بوده و در صورتی‌که ورزش‌کار سوءنیت نداشته باشد و درچاچوب ضوابط شرعی عمل ورزش را انجام داده باشد/باشند، تحت قانون «استعمال حق»، «رضایت مجنی علیه» و «الضرورات تبیح المحضورات» داخل گردیده و جرم پنداشته نمی‌شود، مگر این‌که از حدود و قواعد آن ورزش عدول شود.

احکام ورزش و مسئولیت صدمات آن از دیدگاه اسلام

چکیده

  ورزش همانا تمرین‎های منظم و بازی‎های دارای اصول و قواعد است. تقویت جسم و تغذیه‎ی روح را در قبال دارد و هر انسان دوست دارد ورزش کند تا تنبلی و کسالت را از زندگی خود حذف نماید. ورزش در تمام تمدن‎ها، توجه ویژه‌ای مردم را به‎ خود جلب نموده و تا اکنون ادامه دارد. ورزش در دین اسلام از اهمیت بسزای برخوردار است. هدف از تحقیق این مقاله، دریافت حکم شرعی ورزش و مسئولیت صدمات ورزشی می‎باشد. تلاش می‎شود با روش توصیفی - تحلیلی، به این پرسش پاسخ ارایه گردد که حکم ورزش در  اسلام چیست؟ و مسؤلیت صدمات ورزشی به دوش کیست؟ یافته‎های تحقیق نشان می‎دهد که حکم  ورزش به صورت عام در اسلام مباح بوده و در صورتی‎که ورزش‎کار سوء ‎نیت نداشته باشد و در چارچوب ضوابط شرعی عمل ورزش را انجام داده باشد/ باشند، تحت قانون «استعمال حق»، «رضایت مجنی ‎علیه» و «الضرورات تبیح المحظورات»  داخل گردیده و جرم پنداشته نمی‎شود، مگر این‎که از حدود و قواعد آن ورزش عدول شود.

کلیدواژه: احکام، ورزش، مسئولیت،  صدمات ورزشی، اسلام

Sports' rules and their repercussions of injuries from islamic perspective

Sayed Yaqub Hamdard[1]

Abstract

 Sports are regular exercises and games with principles and rules. It strengthens the body and nourishes the soul, and every human being likes to exercise to remove laziness and boredom from his life. Sports in all civilizations have attracted the special attention of people and it continues until now. Sports is very important in Islam. The purpose of the research of this article is to obtain the Shari'a ruling on sports and responsibility for sports injuries. An attempt is made to provide an answer to the question, what is the ruling on sports in Islam, with a descriptive-analytical method? And who is responsible for sports injuries? The findings of the research show that the ruling on exercise is generally permissible in Islam and if the athlete does not have malicious intent and has/have performed the exercise within the framework of Sharia rules, they are under the law of "«استعمال حق " " رضایت مجنی علیه‎" and “الضرورات تبیح المحظورات” are included and it is not considered a crime, unless the limits and rules of that sport are violated.

Key words: rulings, sports, responsibility, sports injuries, Islam

 

مقدمه

ورزش و تربیت بدنی، موجب رشد جسم و سلامتی در بدن می‎شود. انسان‎ها را از کسالت، تنبلی و امراض گوناگون روحی و جسمی به دور نگه‎ می‎دارد. هم‎چنان، دیده می‎شود که اسلام توجه خاص به ورزش و ورزش‎کار نموده، مؤمن و مسلمان را که تندرست و قوی باشد، محبوب الله خطاب کرده است. در انتخاب خلیفه و حاکم، سلامتی اعضای بدن را یکی از شروط انتخاب او قرار داده است.

 در شریعت اسلامی، امر ورزش به اعتبار این‎که انسان را نیرومند ساخته و باعث رشد قوای درونی و جسمی می‎گردد، از اهمیت بسزای برخوردار می‎باشد. آن‎چه از علم، فن و صنعت بر دین و دنیای امت اسلامی مفید باشد، از واجبات کفایی محسوب می‎شود. هم‎چنان، ثابت شده است که پیامبر  صلی‎الله علیه و سلم در مسابقات دوش، شترسواری، تیراندازی، اسب‎سواری و پهلوانی شرکت ورزیده و پهلوان عصر خود، رکانه بن عبد یزید قریشی را نقش بر زمین کرده ‎است. صحابه کرام هرکدام از قوت بدنی خاصی برخوردار بودند و توجه جدی به امر سلامتی بدن خود می‎کردند. حال پرسش این است که حکم ورزش در اسلام چیست؟ و مسؤلیت صدمات ورزشی به دوش کیست؟

هدف از تحقیق این مقاله، بیان جایگاه ورزش در اسلام  و مشخص نمودن حکم ورزش‎های معاصر و مسئولیت صدمات ورزشی در اسلام می‎باشد. نظر به این‎که ورزش جزو از زندگی انسان‎های معاصر شده است و بدون ورزش زندگی انسان در مخاطره قرار می‎گیرد، پس ضرورت است تا جایگاه و حکم ورزش را در شریعت اسلامی مورد تبیین قرار دهیم.

در رابطه به موضوع مورد نظر، کتاب‎ها و مقالات زیاد به رشته تحریر درآمده است که هرکدام از ویژگی‎های به‎خصوص خود برخودار می‎باشند. این مقاله تلاش کرده تا جایگاه ورزش را در اسلام از یک‎سو و بررسی انواع ورزش‎های معاصر از سوی‎دیگر، در هم‌سویی و شناخت حکم هرکدام از آن‏ها در دین اسلام، مورد بررسی قرار دهد. مهم‎ترین کتاب‎هایی که مسأله مورد نظر را به نحوی پرداخته‎ اند، کتاب (الألعاب الریاضیه، احکامها و ضوابطها فی الفقه الاسلامی) علی حسین امین یونس، دارالنفائس، اردن، طبع الاول 1433هجری می‌باشد که، در این کتاب  محقق  روی حکم ورزش و  ضوابط آن تفصیلی بحث نموده ‎است، اما به زبان عربی می‎باشد که عدم فهم ما از زبان عربی منتج به عدم بررسی آن می‎شود. کتاب دیگر (الأحادیث الوارده فی اللعب، د. صالح بن فریح البهلال) رساله دکتری است که در جامعه ملک سعود، دیپارتمنت ثقافت در سال  1430 هجری تحریر یافت. اگرچه یکی از ویژگی‏های این کتاب، جمع‎آروی تمام احادث نبوی در رابطه به ورزش است، اما همان‎گونه که در بالا اشاره شد، به زبان عربی می‎باشد که این امر سبب می‎شود تا مسلمانان غیرعرب ‎زبان از حکم ورزش در اسلام و احادث نبوی باخبر نباشند. هم‎چنان، کتاب دیگری بنام (الفروسیه) از شمس‎الدین ابوعبدالله محمد بن ابی بکر ایوب، المعروف بابن القیم الجوزی است که در اندلس در 1417هجری، نشر شده است. این کتاب، تمام ورزش‎های عصر رسول الله صلی الله علیه وسلم و صحابه  کرام را با دلایل و نظریات فقها در رابطه با مسابقات و مشروعیت آن‎ها بیان نموده‎ است، اما متاسفانه که این کتاب هم به زبان عربی بوده و خواندن آن برای غیرعرب مشکل است. بنابراین، ویژگی که این مقاله دارد این است که از یک‎طرف تلاش کرده تا آن را به زبان فارسی‎ ترتیب دهد، و از سوی‎دیگر حکم هر یک از ورزش‎ها را مطابق شریعت و دین اسلام مورد شناخت و بررسی قرار داده است.

1. مفهوم‎شناسی

1-1) مفهوم احکام

 احکام جمع حکم است و حکم در لغت به‎ معنای منع بوده و در اصطلاح اصولیان، عبارت از خطاب خداوند یکتا بر افعال مکلفان است از حیث اقتضایی (الزامی) یا تخییری (اختیاری) یا وضعی (گردانیدن یک‌چیز سبب برای چیز دیگر یا شرط برای او یا مانع از برای او) است. در نزد فقهاء، حکم عبارت از اثری است که تقاضای خطاب شارع در فعل را می‎کند، مانند: واجب، حرام و اباحت (الزهیلی، ۱۴۱۹: ۱۱۹) چنان‎چه الله متعال می‎فرماید «وَلَا تَقْرَبُوا الزِّنَا» (الإسراء: ۳۲) نزدیک زنا نشوید. در این‎جا الله با توجه به مکلفیت بنده خود فعل زنا را نهی می‌کند. پس حرمت زنا از همین‌جا ناشی می‌شود.

2- 1) مفهوم ورزش

 ورزش در زبان عربی گرفته شده از راضَ، یروض، روضاً و ریاضة و ریاضاً و مصدر آن (راض) یعنی تمرین‎های منظم و بازی‎های دارای اصول و قواعد به ‎خاطر تقویه جسم و تغذیه نفس است (ابن فارس، ج۲: ۳۲۴) و در اصطلاح، عبارت از فعالیت‎های منظم بدنی یا برنامه‎ریزی برای پرورش و حفظ سلامتی بدن یا تواناییهای جسمی معین (صبوری، ۱۳۷۶: ۸۶) است.

 3- 1) مفهوم مسئولیت

 مسئولیت واژه عربی است. این واژه در لغت به‎ معنی ضمانت، تعهد و مواخذه است و در اصطلاح، حالت و وضعیتی است که می‎توان در آن، وضعیت شخص را در قبال اعمال خلاف و ناهنجارِ که عرفاً به او نسبت داده می‎شود، مسئول دانست (النقیب، ۱۹۸۳م : ۱۵).

2. سیر تاریخی بازی‎های ورزشی

مصر قدیم با ورزش و بازی‎های ورزشی آشنایی کامل داشتند و از آن در  تقابل با دشمنان‎شان استفاده می‎کردند. مصریان اولین کسانی بودند که تهداب ورزش‎های معاصر هم‎چون، پهلوانی، اسب‎سواری، بوکسنگ، آب‎بازی، جمناستیک، وزنه‎برداری و نیزه‎بازی  را گذاشته بودند و در نیروی نظامی، آن‎را به‎صورت فنی استفاده می‎کردند. هم‎چنان، در چین باستان بازی‎های ورزشی از اهمیت بالا برخوردار بودند. مردم چین ورزش‎های، مانند: توپ‎بازی، پهلوانی، بوکس، شمشیرزنی، جودو یا بازی تن‏به‏تن و بعضی ورزش‎ها، مثل: کونگ‌فو را بر اساس بازی‎های مذهبی و دینی انجام می‎دادند و در سطوح بالای تعلیمی از آن استفاده می‎کردند.

مورخین به این باورند که یونانیان به ورزش توجه زیاد داشتند و به‎صورت تخصصی انجام می‎دادند؛ چرا که ورزش کردن از جمله شعایر دینی‎شان بوده که در مقابل بت بزرگ (زئوس) اجرا می‎شد. هم‎چنان، ارسطو و افلاطون، توانستند با تعلیمات مفیدشان، جمنازیوم‎های ورزشی برای جوانان و اطفال بسازند و در رشته‎های ورزشی، مانند: تیراندازی، آب‎بازی، پهلوانی، دوش و توپ‎بازی، ورزش را به‎صورت تخصصی انجام دهند. متاسفانه در هند قدیم ورزش فقط مربوط دو گروه از مردم می‎شد که یکی آن (رقاصه‎های دربار و محافل) و دیگری (طبقه جنگاوران) که ورزش‎های، چون: اسب‎سواری، آب‎بازی و پهلوانی را انجام می‎دادند، و دیگران از آن بی‎بهره مانده بودند (الشافعی، ۲۰۰۰ : ۱۵۷).

3. مشروعیت ورزش

دین اسلام در ارتباط به ورزش و مشروعیت آن آیات و احادیث متعدد را بیان کرده است. در این‎جا تلاش صورت می‎گیرد تا آیات و احادیثی که دال بر مشروعیت‎زایی ورزش در دین اسلام می‎کند، ارایه شود.

خداوند متعال در قرآن‎کریم می‎فرماید: «وَأَعِدُّواْ لَهُم مَّا اسْتَطَعْتُم مِّن قُوَّةٍ» (الأنفال،60) یعنی (هر نیروی در قدرت دارید، برای مقابله با دشمنان آماده سازید). دیده می‎شود که الله متعال در این‎جا به نیرو و قوت اشاره می‎نماید. اگر به این آیه دقت شود، ورزش از مقتضیات آن می‎باشد که از این آیه استنباط می‎شود. هم‎چنان، پیامبر اکر (ص) می‎فرماید: «المُؤمِنُ القَوِیُّ خَیرُّ وَّ أَحَبَّ الی إللهِ مِنَ المُؤمِنِ الضَّعِیفِ» (النووي، ۱۳۹۲: ۲۱۵) مؤمن نیرومند، بهتر و نزد خدا محبوب‎تر از مومن ناتوان است. در جای‎ دیگر می‎فرماید: «لاَ سَبَقَ إِلاَّ فِي نَصْلٍ، أَوْ خُفٍّ، أَوْ حَافِرٍ» (الترمذی، ج۶: 286) یعنی، مسابقه و جايزه‎ای نيست، مگر در تیرزنی و یا شتردوانی و یا اسپ‎دوانی. لذا معلوم می‎شود که آن‎چه این آیات و احادیث مطرح می‎نمایند، دال بر مشروعیت ورزش بوده و می‎باشد. روایت است که «رُوِیَ عَنِ النَّبیِ صلی الله علیه وسلم ، أنَّهٌ صَارَعَ رَکَانَه بنٌ یَزِیدٍ عَلَی شَاة فَصَرَعَهٌ ثٌمَ عَادَ فَصَرَعَهٌ فَأسلَمَ وَرَدَّ عَلَیهِ الغَنَمَ» (البیهقی، ج۱۰: ۱۸). از نبی کریم صلی الله علیه وسلم روایت است که با رکانه پسر یزید بالای یک گوسفندی پهلوانی نمودند، و رکانه را نقش زمین کردند، دوباره برخاست و باز هم او را به زمین زد، رکانه مسلمان گردید و گوسفند‎اش را هم برایش تسلیم نمودند.

4. حکم ورزش و ضوابط شرعی ورزشی در اسلام

ورزش در اسلام دو حکم دارد: اول حکم تکلیفی عام ورزش است، و دوم حکم تکلیفی خاص ورزش. ورزش کردن در اسلام به مفهوم عام آن  مباح بوده و استوار بر قاعده «الْأَصْلُ فِي الْأَشْيَاءِ الْإِبَاحَةُ حَتَّى يَدُلَّ الدَّلِيلُ عَلَى عَدَمِ الْإِبَاحَةِ» (الحنفي، 1405، 1: 223). اصل حکم در استفاده از اشیاء مباح بودن آن است، تا این‎که دلیل بر عدم مباح بودن آن دریافت شود. هم‎چنان، در حدیث که قبلاً ذکر شد، پیامبر، مومن قوی را بهتر از ضعیف و محبوب خداوند خطاب کرده‎ است. این دلیل بر حکم در مفهوم عام است. در حکم تکلیفی خاص ورزش، نیت ورزش‎کار در ورزش نمودن معتبر است، چرا که تغییر حکم نظر به نیت ورزش‎کار صورت می‎گیرد که قرار ذیل اشاره می‎گردد (منصور، 2001: 131 - 134).

1. واجب: هرگاه هدف از ورزش کردن به‎ منظور جهاد در راه الله (ج)  و نصرت دین او باشد، ورزش در این حالت از واجبات دینی می‎گردد؛
2. مندوب: هرگاه ورزش به نیت رویارویی با دشمن و زدودن تنبلی و کسالت از بدن و اجرای عبادات الهی توأم با رعایت ضوابط شرعی باشد، ورزش در این حالت مندوب می‎گردد؛
3. مباح: هرگاه ورزش به ‏منظور پرورش و زیبایی جسد توأم با رعایت ضوابط شرعی صورت گیرد، ورزش نمودن مباح می‎باشد؛
4. حرام: هرگاه ورزش به منظور قهرمانی، عدم رعایت ضوابط شرعی، توأم با شرط‎بندی، ضیاع اوقات نماز، کشف عورت و اختلاط میان زن و مرد در یک باشگاه ورزشی صورت گیرد، در این حالات ورزش نمودن حرام می‎گردد (المساعید، 2015: 260).

قسمی‎که قبلاً ذکر گردید، حکم ورزش در اسلام مباح است که شامل ورزش زنان و مردان امت اسلامی می‎گردد و تغییر حکم نظر به نیت ورزش‎کار و عدم رعایت ضوابط شرعی تا درجه حرام هم می‎رسد. پس باید ضوابط شرعی ورزش مورد مطالعه قرار گیرد تا در روشنایی آن ورزش‎کاران مسلمان ورزش نموده، مشمول اجر و پاداش گردند که قرار ذیل اشاره می‎گردد:

1. رعایت مقاصد شرعی در ورزش. ورزش‌کار باید هدف که اسلام به‎خاطر آن ورزش را مشروع قرار داده است ورزش نماید، که همانا جهاد در راه الله ، پخش دین الله و سلامتی جسد انسانی است؛
2. ورزش نباید مانع واجبات دینی و دنیوی گردد. این‎که ورزش نمودن سبب نگردد تا نماز قضا گردیده و صله رحم قطع گردد؛
3. ورزش نباید سبب ضیاع وقت گردد. این‏که نباید ورزش در زندگی هدف اصلی قرار گیرد و تمام اوقات یک مسلمان صرف ورزش گردد؛
4. ورزش نباید سبب کشف عورت گردد. ورزش‎کار عزیز در حین ورزش و رفتن به مسابقات ورزشی متوجه نکاتِ که شریعت او را عورت دانسته، گردد؛
5. ورزش خانم‏ها باید دور از چشم مردان صورت گیرد. این‎که یک زن نباید پیش یک مرد اجنبی ورزش کند و نباید در محل باز و یا پارک‎های عمومی و باشگاه‎های مختلط ورزش نمایند، چون عفت یک زن مسلمان در قدم نخست قرار داشته و اهمیت دارد؛
6. ورزش خانم نباید خطر برای جنین در بطن‎اش واقع گردد. چون حفظ جنین توسط مادر حق جنین بالای مادر بوده، پس باید به مشوره داکتر، ورزش  صورت گیرد؛
7. ورزش باید مناسب با طبیعت یک زن باشد. الله منان زنان را لطیف خلق کرده است، پس از ورزش‎های خشن و خطرزا که مخالف طبیعت یک زن است دوری نمایند؛
8. عدم اختلاط زن صالح با زن فاسد در ورزش‎گاه.  هدف اسلام از ایجاد قوانین حفظ حیثیت و شرف انسان‎ها است، موجودیت زن فاسد (همان‎گونه که مرد فاسد) در باشگاه ورزشی روی اخلاق دیگران تاثیر دارد، پس باید از ایشان دوری نمود؛
9. ورزش باید فارغ از موسیقی باشد. در عصر حاضر در اکثریت باشگاه‎های ورزشی، ورزش توأم با موسیقی صورت می‎گیرد که باید جلو چنین کاری گرفته شود (عروبه، ۲۰۰۹: ۳۳۷).

5. حکم ورزش‎های مروجه در شریعت اسلامی

 در مشروعیت مسابقات دوش بدون جایزه، اجماع علما صورت گرفته و بر اقوال خود به حدیث عایشه رضی الله عنها، استدلال می‎نمایند که قرار ذیل است (الشثری، 1418: 204): «عن عائشه رضی الله عنها : أنَّها کانَت معَ النَّبیِّ صلی الله علیه وسلم فی سَفَرٍ قالت: فَسَابَقتُهُ فَسبَقتُهُ عَلی رجلیَّ، فلمَّا حمَلتُ اللَّحمَ سابَقتُهُ فَسَبَقَنی فقالَ: هذِهِ بِتلکَ السَّبقه» (ابوداود، ج34، ح2578). از عایشه رضی الله عنها روایت شده که به همراه نبی کریم صلی الله علیه و سلم  در یک سفر بودند، وی تعریف می‎کند که با آن‎ حضرت مسابقه دادم و از او پیشی گرفتم، ولی زمانی که سنگین‌وزن شدم، با او مسابقه دادم، او از من سبقت گرفت و فرمود: این در مقابل آن. هم‎چنان، حکم ورزش پهلوانی. جمهور علما و اهل علم به این نظر‎ اند که ورزش پهلوانی مباح و جایز می‎باشد (الشثری، 1418: ۱۶۵). استدلالی که در این زمینه وجود دارد، این است که   «رُوِیَ عَنِ النَّبیِ صلی الله علیه وسلم ، أنَّهٌ صَارَعَ رَکَانَه بنٌ یَزِیدٍ عَلَی شَاة فَصَرَعَهٌ ثٌمَ عَادَ فَصَرَعَهٌ فَأسلَمَ وَرَدَّ عَلَیهِ الغَنَمَ» (البیهقی، ج10، 1410: 18) یعنی از نبی کریم صلی الله علیه و سلم روایت است که با رکانه پسر یزید بالای یک گوسفند پهلوانی کردند، و رکانه را نقش زمین کردند، دوباره برخاست و باز هم او را به زمین زد، رکانه مسلمان شد و گوسفند‎اش را هم برایش تسلیم کردند.

حکم ورزش‌های چون جودو و کاراته، تکواندو و کنگ‌فو، ظاهراً  که دیده می‎شود والله أعلم، ضرر در این ورزش‎ها کم‌تر دیده می‎شود،  بنابراین، ورزش و مسابقات این ورزش‎ها جایز می‎باشد؛ چون در تقویت بدن مفید بوده و در جهاد هم ضرورت است (الشثری، 1418: ۱۷۳). حکم ورزش کوهنوردی هم‎چنان در دین اسلام روشن بوده، اصل در این ورزش، منع بودن است؛ زیرا که حیات انسان در خطر بوده و روی کدام هدف شرعی و دنیوی که متوقف به آن باشد، هم نیست. پس در عصر حاضر ضرورت به این ورزش دیده نمی‎شود و خطرات زیاد را متوجه بدن انسان می‎سازد و محافظت نفس انسان از جمله ضروریات خمسه دین است و اصل در ورزش از جمله تحسینیات است. روی این ملحوظ، ورزش کوهنوردی ناروا می‎باشد (القرضاوی، 1401: 7). حکم ورزش وزن‎برداری و بادی بیلدینگ هم در اسلام روشن بیان شده است. جمهور اهل علم (ابن قدامه، ۱۴۱۹، ج۸ :۶۵۱)  قایل بر جواز این ورزش هستند. استدلالی که صورت می‎گیرد این است که «عَن ابن عَباس مَرَالنَّبیُّ صلی الله علیه وسلم  عَلی أناسٍ یَربعونَ حَجَراً أی یَرفَعونَهُ لِیَعلَمَ الشَّدیدَ مِنهُم: فَأقَرَّهُم و لَم یُنکَر عَلیهِم» (البیهقی،410، ج10: 18).

از ابن عباس رضی الله عنه روایت است که روزی نبی کریم صلی الله علیه و سلم از جایی عبور می‌کردند، دیدند گروهی از جوانان مسلمان در آن‌جا جمع شده و سنگی را که به سنگ پهلوانان معروف بود، بلند می‎کردند، تا قوی‎ترین خود را از میان انتخاب کنند. رسول الله صلی الله علیه و سلم  تاید کرد، ایشان را چیزی نگفتند؛ هم‎چنان، حکم ورزش فوتبال، والیبال و بسکتبال. در رابطه به حکم این ورزش‏ها علما بر دو قول اختلاف نموده‏اند که از این قرار است: قول اول: این نوع ورزش‎ها مطلقاً حرام اند (السلمان، بی‎تا، ج۵ : ۳۳۵).  این قول عبدالعزیز السلمان از جمله علما معاصر و استاد معهد امام الدعوت در ریاض بود. استدلال ایشان این است، قسمی‎که دیده می‎شود در این بازی‎ها فساد زیاد صورت می‎گیرد، پول‎ها بی‌جا به مصرف می‏رسد، باعث قمار و شرط‎بندی می‎شود، عورت کشف گردیده و نما‎ها ضایع می‎گردد. قول دوم: مطلقاً جایز است (ابن تیمیه،۱۴۰۰: ۲۵۱). این قول شیخ الاسلام ابن تیمیه رح، بعض شوافع، فتوای اللجنه الدائمه للبحوث العلمیه والافتاء و شیخ محمد بن عثیمین است. دلیلی که مطرح می‎شود این است که اصل در اشیاء اباحت است تا این‎که دلیل بر تحریم وارد گردد؛ چون دلیل تحریم نیست، به مباح بودن خود جاری است.  پس چیزی را که شرع حرام نکرده است، چگونه ما می‎توانیم بر تحریم آن حکم کنیم (الشثری، 1418: ۲۰۵).

دین اسلام نه ‎تنها انواع ورزش‎های فوق را، بل‌که در ارتباط به ورزش آب‎بازی صراحت دارد. جمهور علما بر جواز ورزش آب‎بازی اتفاق نظر نموده‎اند (البهوتی، ۱۴۰۳، ج۴: ۳۶) چنین استدلال می‎نمایند که «أنَّ النَّبیَّ صلی الله علیه وسلم قال: کُلُّ شَئٍ لیَسَ مِن ذِکرِ اللهِ  تَعالَی فَهوَ لَهوٌ أو سهوٌ، إلا أربَعُ ِخصالٍ و ... تَعلیمِهِ السَّباحه» (الهیثمی، 1412، ج5: 322) یعنی از نبی کریم (ص) روایت است که فرمودند: هرچیزی‎که در آن ذکر از الله تعالی نباشد، بیهوده و بی‎ارزش است، مگر چهار خصلت و آموختن آب بازی به آن‎ها.

نتیجه‎

ورزش همانا تمرین‎های منظم و بازی‎های دارای اصول و قواعد است. این پدیده تقویت جسم و تغذیه‎ روح را در قبال دارد و در زندگی انسان یک امر ضروری بوده و هیچ انسان و تمدنی منکرِ این امر نبوده و نخواهد بود. در تاریخ بشریت، هر تمدن  به‎خاطر اهداف مشخصِ خود حرکات و عمل‌های ورزشی را انجام می‎دادند که خوش‎بختانه تمدن اسلامی  شمشیر‏های بی‎مسیر ورزش را، مسیر بخشید و مسلمان قوی را بهتر و محبوب الهی خطاب کرد.

حکم ورزش در دین اسلام در عموم مباح بوده که شامل زنان و مردان امت اسلامی شده، اما تا سرحد حرام و واجب، نظر به نیت ورزش‌کار از ورزش تغییر  می‎کند. ورزش و حرکات ورزشی در صدر اسلام هم به‎صورت ابتدایی آن بوده و رسول الله صلی الله علیه و سلم و صحابۀ گرامی در رابطه به آن آشنایی کامل داشته و حتی بعضی از ورزش‎های مروج عصر را هم عملاً انجام می‎دادند که احادیث و آثارِ زیادِ درباره آن روایت گردیده است. هدف اسلام از ورزش و مسابقات ورزشی همانا صحت‎مندی و دفاع از دین و جهاد  در راه الله متعال است که باید در محل آن استفاده گردد. حکم ورزش‎های معاصر بر می‎گردد به مقصد شریعت از ورزش، هم‏چنان علما معاصر در رابطه به ورزش، یک سلسله ضوابط شرعی ورزشی را تعین نموده‏اند که می‏تواند در تغییر حکم ورزش، نقش مهم ایفا کند. شریعت اسلامی نظر به توجه خاصی که به سلامتی و تندرستی امت اسلامی دارد،  مسئولیت صدمات ورزشی را از ورزش‎کار نظر به حکم صریح قرآن که  وَأَعِدُّواْ لَهُم مَّا اسْتَطَعْتُم مِّن قُوَّةٍ) است و پیامبر صلی الله علیه و سلم می فرماید که «قوت در تیراندازی است»  رفع می‎کند و ضمانت در قبال ندارد، تا این‌که از حدود و مقررات همان ورزش عدول صورت گیرد.