Abstract

شبکه های اجتماعی انترنتی در حال حاضر تبدیل به یکی از مهمترین ابزار ارتباطی، اطلاعاتی و سرگرمی برای افراد در جوامع مختلف شده اند که از آنها به اشکل مختلف استفاده صورت میگیرد. در این مقاله ما بدنبال این هستیم که بدانیم کدام عوامل، چقدر روی میزان استفاده از شبکه های اجتماعی اثر میگذارد. نظریه استفادهشده در این تحقیق نظریه رضایت و خشنودی است، روش تحقیق آن نیز از نوع پیمایشی با ابزار پرسشنامهاست. جامعه تحقیق نیز دانشجویان دانشگاه رنا در سالهای 1398 تا 1399 انتخاب شده است. یافته های این تحقیق نشان میدهد که عواملی مانند نیاز به ارتباطات و نیاز به سرگرمی با میزان استفاده از شبکه های اجتماعی در میان دانشجویان رابطه معنادار دارند، و جهت این رابطه نیز مثبت و مستقیم است. عواملی مانند نیاز به کسب اطلاعات و نیاز به هویت شخصی که در نظریه پیش بینی شده اند با متغیر وابسته تحقیق رابطه معنادار نداشتند. همین طور نسبت متغیرهایی مانند جنسیت و رشته تحصیلی نیز با متغیر وابسته تحقیق تفاوت معناداری ندارد.

میزان استفاده از شبکه های اجتماعی انترنتی و عوامل مرتبط با آن در میان دانشجویان دانشگاه رنادر سالهای 1398 تا 1399

محمد ابراهیم داریوش

استاد دانشکده علوم حقوق و علوم سیاسی دانشگاه رنا و عضو مرکز تحقیق

 

    چکیده

   شبکه های اجتماعی انترنتی در حال حاضر تبدیل به یکی از مهمترین ابزار ارتباطی، اطلاعاتی و سرگرمی برای افراد در جوامع مختلف شده اند که از آنها به اشکل مختلف استفاده صورت میگیرد. در این مقاله ما بدنبال این هستیم که بدانیم کدام عوامل، چقدر روی میزان استفاده از شبکه های اجتماعی اثر میگذارد. نظریه استفادهشده در این تحقیق نظریه رضایت و خشنودی است، روش تحقیق آن نیز از نوع پیمایشی با ابزار پرسشنامهاست. جامعه تحقیق نیز دانشجویان دانشگاه رنا در سالهای 1398 تا 1399 انتخاب شده است.

یافته های این تحقیق نشان میدهد که عواملی مانند نیاز به ارتباطات و نیاز به سرگرمی با میزان استفاده از شبکه های اجتماعی در میان دانشجویان رابطه معنادار دارند، و جهت این رابطه نیز مثبت و مستقیم است. عواملی مانند نیاز به کسب اطلاعات و نیاز به هویت شخصی که در نظریه پیش بینی شده اند با متغیر وابسته تحقیق رابطه معنادار نداشتند. همین طور نسبت متغیرهایی مانند جنسیت و رشته تحصیلی نیز با متغیر وابسته تحقیق تفاوت معناداری ندارد.

 

کلید واژه ها

 شبکه های اجتماعی انترنتی، نیازها، ارتباطات، هویت، سرگرمی، کسب اطلاعات،رضایتمندی.

 

 مقدمه

استفاده از شبکه های اجتماعی انترنتی یکی از موضوعات مهم است که در جامعه شناسی ارتباطات مورد مطالعه

قرار میگیرد. شبکه های اجتماعی مجازی به عنوان پدیدهی جهانشمول، امکان و فرصتی برای کاربران فراهم

می کند که بتوانند ارتباطات، اطلاعات و خدمات مورد نیاز خود را هر زمان، هر جا و به هر میزان که بخواهند

دریافت کنند.

1. کارشناسی ارشد جامعه شناسی و عضو هیأت علمی دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه رنا. در عصر حاضر، شبکه های اجتماعی انترنتی فراگیرترین و مسلط ترین ابزار ارتباطی تأثیرگذار در جامعه هستند و بیشترینه تأثیر آن روی جوانان و نوجوانان است، بگونه ای که بخش قابل توجهی از زندگی آن ها را ارتباط با انترنت تشکیل داده و می تواند به رشد مهارت های مختلف یادگیری منجر شود. بر اساس آمار منتشر شده بیش از ۴ ملیارد انسان از انترنت به اشکال مختلف و منظورهای متفاوت بهره می برند. استفاده از شبکه های اجتماعی انترنتی از یک سو بهترین و غنی ترین بستر رشد و توسعه ی زندگی انسان ها است. مهارت یادگیری زبان، مهارت تعامل بافرهنگ های مختلف، پردازش دانش و کارگیری آن در قلمرو زندگی فردی اجتماعی و سایر مهارت های دیگری که جوانان را با نظم نوین جهانی و ضرورت جهانی شدن آشنا و سازگار می کند. از سوی دیگر آسیب زا ترین فضای فرهنگی و تربیتی را نیز در درون خود دارد. اعتیاد انترنتی، تعارض در ارزش ها، ارتباطات نا متعارف، جرایم انترنتی، بی هویت سازی، فروپاشی خانواده ها، شکل گیری خرده فرهنگ ها، گسست میان نسلی، سؤ استفاده های جنسی، عمومی شدن حریم خصوصی و انزوای اجتماعی مهمترین پیامدهای منفی آن هستند. استفاده از انترنت مرتبط با عوامل اجتماعی و روانی نیز است. سطح امکانات مادی. سطح آگاهی اجتماعی، داشتن شبکه های ارتباطی گسترده، با میزان استفاده افراد از انترنت در ارتباط هستند(یزدانی چراتی، 1396).

منظور از شبکه های اجتماعی مجازی، پایگاه های تکنولوژیک طراحی شده برای تسهیل روابط اجتماعی از

طریق ارتباطات شخصی و به اشتراک گذاری و توزیع اطلاعات را به عنوان ابزار رسانه های اجتماعی در نظر می

گیرد که شامل گوگل پلاس، یوتیوب، فیسبوک، تویتر، انستاگرام، تلگرام، واتساپ، وایبر، آیمو، اسکایپ، مسنجر و

آیمو میشود. افغانستان پس از ۲۰۰1 با ورود جامعه جهانی، کم کم با شبکه های انترنتی وصل گردید در سال

۲۰1۴ در افغانستان3 ملیون تن به انترنت دسترسی داشتند(ابراهیمی، عمر و عرفانی، 139۴ ). این موج به

سرعت ادامه یافت که بر اساس آمار منتشر شده از سوی وزارت مخابرات بیش از 1۰ ملیون انسان در افغانستان

از انترنت استفاده می نماید( وزارت مخابرات و تکنالوژی معلوماتی، 1398). استفاده از انترنت و شبکههای

اجتماعی، در افغانستان با توجه به ماهیت آن بیشتر متمرکز در پایتخت وکلان شهرها است، اما پوشش شبکه

های مخابراتی، دسترسی به انترنت را تقریبا در سراسر کشور فراهم ساخته است. داشتن کامپیوتر شخصی و

موبایل هوشمند کاربر را قادر میسازد که در هر شرایط و هر نقطه از کره زمین، به انترنت وصل شود و از

شبکههای اجتماعی آن بهره ببرد. امتیازاتی که شبکه های اجتماعی مجازی در زمینه پژوهش. آموزش و ارتباطات دارد، دانشگاه ها و مؤسسه های آموزشی عالی را تشویق کرده است تا زمینه را برای استفاده از این شبکه بزرگ برای اعضا و دانشجویان خود مساعد گردانند و به توسعه و بهرهبری از آن بپردازد. همینگونه دسترسی به منابع اطلاعاتی و یافته های علمی. اشتراک دانش، ارتباطهای علمی بین دانشمندان، آموزش از راه دور و دسترسی به کتابخانه های مجازی، باعث شده است که استفاده از شبکه های اجتماعی اهمیت روز افزون بیابد.

آمارها نشان میدهد که در سال ۲۰۰۶ از هر 9۰ تن، یکی کاربر انترنت بود و در سال ۲۰۰8 از ۵۶ تن یکی کاربر

انترنت بوده است. اما این آمار در سال ۲۰19 از سه تن یکی از آن کاربر انترنت است. در استراتیژی توسعه شبکه

فایبرنوری از سوی وزارت مخابرات و تکنالوژی معلوماتی پیش بینی شده است که طی سه سال آینده ( 1398 -

1۴۰۰)( زیربنای گسترش خدمات تکنالوژی معلوماتی در سرتاسر کشور توسعه و تقویت یافته، با اتصال ولسوالی ها به مراکز ولایات ، اتصال مکاتب ، پوهنتونها ، مراکز صحی و تجاری سهولتهای زیادی برای شهریان فراهم گردد (وزارت مخابرات معلومات و تکنالوژی، 1398).

همزمان با روی کار آمدن نظام جدید در افغانستان پس از ۲۰۰1 نظام تحصیلات عالی نیز در افغانستان گسترش

یافت و مؤسسات مختلف تحصیلات عالی دولتی و خصوصی آغاز به فعالیت و جذب دانشجویان نمودند. دانشگاه

خصوصی رنا نیز در سال 139۰ فعالیت های خود را زیر نظر وزارت تحصیلات عالی شروع نمود. دانشگاه مذکور

اکنون دارای ۴ دانشکده( حقوق و علوم سیاسی، اقتصاد، ژورنالیزم و ارتباطات و کمپیوتر ساینس) است. این

دانشگاه در سال 1398 به تعداد ۵9۶۰ تن دانشجو دارد که در سطح لیسانس تحصیل میکنند.

با توجه به توان شبکه های اجتماعی انترنتی در رفع نیازهای اطلاعاتی، نیازهای ارتباطی و فعالیتهای پژوهشی

دانشجویان و گستردگی کاربران انترنت در میان دانشجویان. این پژوهش میخواهد نشان بدهد که دانشجویان

دانشگاه رنا به چه میزان از شبکه های اجتماعی استفاده میکنند و کدام عوامل روی آن تأثیرگذار است.

 

 تعریف مفاهیم

 شبکه های اجتماعی انترنتی : اصطلاح شبکههای اجتماعی را برای نخستین بار چیایبارنز در سال 19۵۴ طرح کرد و از آن پس بهسرعت به شیوهای کلیدی در تحقیقات و مطالعات بدل گشت. در تئوری شبکه اجتماعی سنتی، یک شبکه اجتماعی به این صورت تعریف میشود که یک مجموعهای از نهادهای اجتماعی که شامل مردم و سازمانها که بهوسیله مجموعهای از روابط معنیدار اجتماعی بههم متصلاند و با هم در به اشتراک گذاشتن ارزشها تعامل دارند. شکل سنتی خدمت شبکه اجتماعی بر انواع روابط همچون دوستیها و روابط چهره به چهره متمرکز است اما خدمات شبکه اجتماعی امروزه بیشتر بر جامعه مجازی آنلاین و ارتباطات کامپیوتر واسط متمرکز است.

شبکه های اجتماعی اینترنتی پایگاه یا مجموعه پایگاه هایی هستند که امکانی فراهم میآورد تا کاربران بتوانند

علاقه مندیها، افکار و فعالیتهای خودشان را با دیگران به اشتراک بگذارند و دیگران هم این افکار و فعالیتها را

با آنان سهیم شوند. یک شبکه اجتماعی، مجموع های از سرویس های مبتی بر وب است که این امکان را برای

اشخاص فراهم میآورد که توصیفات عمومی یا خصوصی برای خود ایجاد کنند، یا با دیگر اعضای شبکه ارتباط

برقرار کنند، منابع خود را با آنها به اشتراک بگذارند و از میان توصیفات عمومی دیگر افراد، برای یافتن اتصالات

جدید استفاده کنند(بوید و الیسون، ۲۰1۲ ، به نقل از معمار، 1391 : 1۵8 ). به طور کلی در تعریف شبکه های

اجتماعی میتوان گفت شبکههای اجتماعی سایتهایی هستند که از یک سایت ساده مانند موتور جستجوگر با

اضافه شدن امکاناتی مانند چت و ایمیل و امکانات دیگر خاصیت اشتراکگذاری را به کاربران خود ارائه میدهند.

شبکههای اجتماعی، محل گردهمایی صدها میلیون کاربر اینترنت است که بدون توجه به مرز، زبان، جنس و

فرهنگ، به تعامل و تبادل اطلاعات میپردازند. در واقع شبکههای اجتماعی برای افزایش و تقویت تعاملات

اجتماعی در فضای مجازی طراحی شدهاند. به طور کلی از طریق اطلاعاتی که بر روی پروفایل افراد قرار میگیرد

مانند عکس کاربر، اطلاعات شخصی و علایق )که همه اینها اطلاعاتی را در خصوص هویت فرد فراهم میآورد(

برقراری ارتباط تسهیل میگردد. کاربران میتوانند پروفایل های دیگران را ببینند و از طریق برنامه های

کاربردی مختلف مانند ایمیل و چت با یکدیگر ارتباط بر قرار کنند( پمپک و همکاران، ۲۰۰9 ، به نقل از همان)

در مجموع، این ارتباطات دو طرفه سبب ایجاد شبکه های اجتماعی بزرگی همچون فیسبوک(سومین جامعه

بزرگ دنیا)، آمازون(بزرگترین کتاب فروشی دنیا)، ویکیپدیا (بزرگترین دایرت المعارف دنیا)، ابای(بزرگترین

سوپرمارکت دنیا) و بسیاری دیگر، در تمامی زمینه های زندگی بشر شده و به نوعی تمامی روابط اجتماعی جامعه

بشری را تحت تاثیر خود قرار داده است.

به اعتقاد صاحب نظران ارتباطات، شبکه های اجتماعی باعث شکل گیری مفاهیمی همچون صمیمیت و اعتماد در

فضای سایبری شده است، مفاهیمی که در گذشته ای نه چندان دور دستیابی و تحقق آن در حد یک رؤیا بود(

رحمان زاده، 1389 : 13 .)

 نیازها: واژه نیاز در نخست در علم روانشناسی به کار گرفته شد که منظور از آن انگیزاننده ای بود که باعث

رفتار خاصی در فرد می شود و یا یک خواستی است که باعث رهاشدن انرژی در انسان میگردد و نیرویی ایجاد

می نماید که برای رسیدن به هدف خاصی رفتار ویژه ای را موجب می شد( خواجه نوری، حاجیان و جمالی،

139۲ : 8۶). سپس دانشمندان علوم انسانی از منظرهای مختلف برای نیاز تعاریف متعددی ارایه کرده اند. ماری

نیاز عبارت است از نیرویی که از ذهنیات و ادراک آدمی سرچشمه می گیرد و » در تعریف نیاز می نویسد

اندیشه و عمل را چنان تنظیم می کند که فرد به انجام رفتاری می پردازد تا وضع نا مطلوبی را در جهت معینی

قرار دهد و حالت نارضایی را به رضایت و ارضای نیاز تبدیل کند( نیک رحیمی، 137۴ : 9 - 1۰ ). آبراهام مازلو

میگوید که همه انسان ها بدون در نظر گرفتن فرهنگ، دارای پنج نیاز اساسی هستند : نیاز فیزیولوژیکی، نیاز

ایمنی، نیاز اجتماعی یا تعلق، نیاز عاطفی و نیاز خودشکوفایی(هارپر و همکاران، ۲۰۰3 ، به نقل از همان).

در این پژوهش منظور نیازهایی هستند که در نظریه استفاده و خشنودی از صوث کاتز و بلومر ترسیم شده اند.

برحسب دیدگاه کاتز و بلومر زمینه های اجتماعی و روان شناختی باعث ایجاد نیازهایی میشود که نتیجه آنها

انتظارات و توقعات از رسانه های جمعی است. در این نظریه مجموع نیازهای مخاطب در استفاده از رسانه به

چهار بخش دسته بندی می شوند: الف نیاز به آگاهی و نظارت، ب نیاز به روابط شخصی. ج نیاز به هویت – – –

شخصی. د نیاز به سرگرمی( مهدی زاده، – 1395 : 7۴ - 7۵ .)

 رضایتمندی : رضایتمندی به عواطف و احساسات مثبت فرد و آسایش خاطر او از زندگی مربوط می شود.

مطالعات انجام شده نشان میدهد که خشنودی، عواطف مثبت، تعادل عاطفی و رضایت خاطر، عوامل شخصیتی

هستند که با هم همبستگی بالایی دارند( آرجیل، ۲۰۰1 ، به نقل از هزارجریبی و صفری شالی، 1389 : ۴۶). در

خشنودی از استفاده شبکه های اجتماعی انترنتی است که به عنوان ،» خشنودی « این پژوهش منظور از مفهوم

ملاک و پاسخ عاطفی فرد به استفاده از شبکه های اجتماعی است. بر حسب نظریه استفاده و رضایتمندی کاتز و

بلومر مخاطب در استفاده از رسانه به دنبال رفع نیازها و کسب خشنودی است و باور دارد که انتخاب رسانه

رضایتمندی خاطرش را تأمین میکند. برحسب این دیدگاه افراد به صورت فعال به دنبال محتوایی هستند که

بیشترین رضایت و خشنودی را برای آنان فراهم بسازد( مهدی زاده، 13 ت 9۵ : 7۶ - 7۵ ).

 

 پرسش اصلی

کدام عوامل روی میزان استفاده دانشجویان از شبکههای اجتماعی انترنتی تأثیر میگذارد؟

پرسش های فرعی:

 چه رابطه میان نیاز به اطلاعات و اخبار و میزان استفاده از شبکه های اجتماعی انترنتی وجود دارد؟

 چه نوع رابطه میان نیاز به ارتباطات شخصی و میزان استفاده از شبکه های اجتماعی انترنتی وجود

دارد؟

 چه رابطه میان نیاز به هویت شخصی و میزان استفاده از شبکه های اجتماعی انترنتی وجود دارد؟

 چه رابطه میان نیاز به سرگرمی و میزان استفاده از شبکه های اجتماعی انترنتی وجود دارد؟

 

 پیشینۀ پژوهش.

بخاطر مطالعه پیشینه پژوهشی این تحقیق ، 3۰ مقاله به زبان فارسی دریافت و مطالعه گردید. از این میان به

تعداد 7 مقاله آن را که بیشترین ارتباط را با موضوع و سوال اصلی تحقیق ما داشتند انتخاب نموده در این بخش

ذکر کردهایم.

خدایاری، دانشورحسینی و سعیدی( 1393 ) تحقیقی که در مورد میزان و نوع استفاده از شبکه های اجتماعی

مجازی انجام دادند، این پژوهش در میان دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی ایران مشهد در سال 139۲ انجام

شده است. این تحقیق از نظریه های گافمن، میلر وکاتز استفاده گردیده است که هدف آن بررسی میزان و نوع

استفاده از شبکه های اجتماعی مجازی و عوامل مؤثر بر آن بوده است. روش انجام این تحقیق توصیفی از نوع

پیمایشی است.یافته های این تحقیق نشان میدهد که میان متغیرهایی چون تنوع و گستردگی، میزان اعتماد،

اطلاع رسانی و ارتباط آسان ، جنسیت و رشته تحصیلی دانشجویان با میزان استفاده از شبکه های اجتماعی

مجازی رابطه وجود دارد.

فرزانه و فلاحتی شهاب الدینی( 139۴) بررسی عوامل اجتماعی مؤثر بر گرایش به «. در پژوهش خود با عنوان

نظریه های کنترل اجتماعی، زیگلمن و گیدنز به عنوان چارچوب نظری این » شبکه های اجتماعی مجازی

تحقیق استفاده شده اند، فرضیه اصلی تحقیق این است که میان گرایش به شبکه های اجتماعی و متغیرهایی

مانند؛ اعتقادات دینی، آزادیهای اجتماعی، دیدگاه های خانواده و اعتماد اجتماعی رابطه وجود دارد. این فرضیه با

روش روش تحقیق پیمایشی شیوه نمونه گیری خوشه ای و ابزار پرسشنامه در بین دانش آموزان دختر متوسطه

شهر بابل کشور ایران آزمایش شده است. نتایج نشان داده اند که میانگین گرایش به شبکه های اجتماعی

مجازی در میان جوانان در حد متوسط رو به بالا است. و متغیرهای میزان اعتماد اجتماعی، دیدگاه خانواده

نسبت به شبکه های اجتماعی مجازی و پایگاه اقتصادی اجتماعی بیشتری روی گرایش جوانان به شبکه های

اجتماعی مجازی دارند.

برات دستجردی، داورپناه و اسماعیلی( 1391-139۲ ) بررسی رابطه بین میزان استفاده از شبکه « در تحقیق

با استفاده از رویکرد کینیز برای » های اجتماعی فیس بوک و سلامت اجتماعی دانشجویان دانشگاه اصفهان

تعریف سلامت اجتماعی و نظریه استفاده و خشنودی برای توضیح استفاده از فیسبوک، بخاطر آزمایش فرضیۀ؛

ارتباط میان سلامت اجتماعی و میزان استفاده از شبکه های اجتماعی فیسبوک، با استفاده از روش تحقیق

توصیفی پیمایشی و نمونه گیری خوشه ای تصادفی در میان دانشجویان دانشگاه اصفهان در سال – 92 - 1391

پرداختند. یافته های این تحقیق نشان میدهد که سلامت اجتماعی دانشجویان رابطه معنادار معکوس وجود

دارد. همچنان از میان زیرمقیاس های سلامت اجتماعی، زیرمقیاس های انسجام اجتماعی پذیرش اجتماعی ج –

انطباق اجتماعی و شکوفایی اجتماعی رابطه منفی معناداری با استفاده از شبکه های اجتماعی فیسبوک داشتند

و تنها زیر مقیاس مشارکت اجتماعی رابط مثبت معناداری با استفاده از شبکه فیسبوک داشته است.

میرفردی، مختاری و ولینژآد(1396) میزان دینداری و ارتباط آن را با استفاده از شبکه « در پژوهشی با عنوان

با استفاده از نظریه گلوله جادوئی و مدل ،» های اجتماعی انترنتی؛ مورد مطالعه: دانشجویان دانشگاه یاسوج

دینداری گلاک و استارک، این فرضیه را که متغیرهایی مانند؛ وضعیت عضویت در شبکه های اجتماعی، سابقه

عضویت در شبکه های اجتماعی، میزان استفاده از شبکه های اجتماعی و نوع استفاده از شبکه های اجتماعی با

میزان دینداری رابطه معنا دار وجود دارد را، به مطالعه گرفته اند. این تحقیق در سال 139۴ در دانشگاه یاسوج

کشور ایران انجام شده است که روش تحقیق آن روش پیمایشی بوده و روش نمونه گیری آن نیز تصادفی از نوع

طبقه ای چند مرحله ای با ابزار پرسشنامه صورت گرفته است. یافته ای این تحقیق نشان میدهد که میزان

دینداری و رابطه آن را با میزان و نوع استفاده از شبکه های اجتماعی انترنتی مطالعه کرده اند که نشان میدهد

میان میزان دینداری دانشجویان با توجه به وضعیت عضویت و نوع فعالیت آنها در شبکه ها تفاوتی معناداری

وجود دارد و میان سابقه عضویت در شبکه ها و میزان دینداری آنان نیز رابطه معناداری وجود داشته است؛ ولی

بین میزان استفاده از شبکه های اجتماعی و میزان دینداری، رابطه معناداری دیده نشده است.

صراف زاده و علوی (1392) جایگاه شبکه های اجتماعی آنلاین در میان دانشجویان کارشناسی ارشد « در مقاله

با هدف بررسی میزان آشنایی و استفاده از شبکه های اجتماعی توسط » علم اطلاعات و دانش شناسی

دانشجویان و نگرش آن ها نسبت به این شبکه ها، در سال 139۲ در دانشگاه خلیج فارس ایران با روش پژوهش

پیمایشی ابزار پرسشنامه، نشان داده اند که 3۵ درصد از دانشجویان فقط هستند که عضو شبکه های اجتماعی

آنلاین نیستند و فلترینگ انترنت را بزرگترین مانع استفاده از این شبکه ها ذکر کرده اند. و ۶۵ درصد دیگر از

شبکه های اجتماعی آنلاین استفاده میکرده اند و نگرش مثبتی نسبت به استفاده از شبکه های اجتماعی برای

اهداف آموزشی و حرفه ای داشته اند.

اما در داخل افغانستان تحقیقات مشابه کمتر داریم. پژوهشی در سال (1387) معصومه جعفری با موضوع« میزان استفاده از انترنت در یان دانشجویان دانشگاه کابل و عوامل مرتبط با آن» را با روش پیمایشی انجام داده انسان میدهد که متوسط رو به بالا(72%) دانشجویان دانشگاه از انترنت استفاده میکنند که مقاصد آنها

یافتن اطلاعات علمی و انجام تکالیف درسی است. بین میزان ساعتهای استفاده از انترنت، مهارتهای انترنتی

دانشجویان و میزان تجربه استفاده از انترنت تفاوت معناداری وجود دارد اما، میان میزان ساعتهای استفاده و

شرکت در دوره های آموزشی انترنت دانشگاه، نوع سکونت دانشجویان، داشتن رایانه شخصی و جنسیت کاربران

رابطه معناداری وجود ندارد. در این پژوهش عوامل بازدارنده کمبود تعداد کمپیوتر نسبت به دانشجویان،

دسترسی نداشتن به انترنت در همه دانشکده ها، سرعت کم اتصال، در داخل دانشگاه کابل و هزینه قیمت زیاد

دسترسی به انترنت، نبود برق دائمی در کابل و سرعت کم اتصال به انترنت در خارج از دانشگاه کابل معرفی شده

است.

ابراهیمی، عمر و عرفانی ( 139۴) رسانه های اجتماعی و بیان روایت های افراطی در « ( در تحقیقی که زیر عنوان

افغانستان)، انجام دادند هدف از انجام این تحقیق بررسی این بوده است که شبکه های اجتماعی تا چه میزان بر

انتشار و ترویج روایت ها و ایدئولوژی های سیاسی الهام گرفته از مذهب استفاده می شوند. روش تحقیق در این

مطالعه روش کیفی تحلیل محتوا است. نتایج این تحقیق نشان میدهد که نیروهای افراط گرا در سطح بسیار –

وسیع از شبکه های اجتماعی در تبلیغ فعالیت ها و اهداف خود استفاده میکنند.

از مطالعه مقالات پیشین مشخص گردیده است که استفاده از شبکه های اجتماعی مجازی به طور میانگین رو

به گسترش است و متغیرهایی مانند: نوع نگاه افراد به شبکه های اجتماعی، رشته های تحصیلی دانشجویان،

میزان کارآیی شبکه های اجتماعی، سرعت انترنت، تنوع و گستردگی شبکه های اجتماعی و پایگاه اقتصادی

اجتماعی افراد با میزان استفاده و گرایش آن ها به شبکه های اجتماعی رابطه دارد. تحقیقاتی که قبلا انجام شده

و ما در بالا ذکر کرده ایم عموما با روش توصیفی پیمایشی انجام شده و از نظریه های مختلف جامعه شناختی :

نظریات گافمن، میلر وکاتز، نظریه های کنترل اجتماعی، زیگلمن و گیدنز، نظریه گلوله جادوئی و مدل دینداری

گلاک و استارک، رویکرد کینیز و نظریه استفاده و خشنودی استفاده کرده اند. تحقیقاتی که با سوالات مشابه

انجام شده اند در سالهای 139۶ - 139۰ در شهرهای مختلف ایران صورت گرفته اند و در افغانستان نیز دو

تحقیقی که انجام شده است؛ اولی روی استفاده از انترنت به شکل عام و عوامل مرتبط با آن در میان دانشجویان

دانشگاه کابل صورت گرفته است و از لحاظ زمانی نیز مربوط به سال(1387) است که میزان استفاده از انترنت و

شبکه های اجتماعی، به علت ایجاد سهولت های بیشتر الکترونیکی و توسعه خدمات آنلاین نسبت به اکنون

بسیار تفاوت دارد و موضوع مورد مطالعه آن نیز میزان استفاده از اننترنت به شکل عام است که با موضوع مورد

متفاوت است. تحقیق » میزان استفاده از شبکه های اجتماعی انترنتی و عوامل مرتبط با آن « مطالعه این تحقیق

دومی نیز به استفاده شبکه های اجتماعی در ترویج افراط گرایی پرداخته است که متفاوت است با موضوع این

پژوهش. در تحقیقات نام برده تناقضات نظررسی مشاهده نگردید که بیان شود، اما در افغانستان و خصوصا در شهر کابل اکنون که استفاده از شبکه های اجتماعی یک امر عمومی شده است و دانشجویان به پیمانه وسیع از آن ها

استفاده میکنند، در سال های پسین هیچ تحقیقی راجع به میزان استفاده دانشجویان از شبکه های اجتماعی و

عوامل اجتماعی مرتبط با آن در شهر کابل انجام نشده است

 

 چارچوب نظری تحقیق

 با توجه به شرایط اجتماعی و فرهنگی ویژه ای که در در زندگی مردم کشور و به خصوص مردم شهر کابل حاکم است، بیثباتی، احساس نا امنی موجود و تغییرات جاری در بخش های مختلف و گسترش دامنه فعالیت های شبکه های اجتماعی مجازی در عرصه های گوناگون مانند اطلاع رسانی، ارتباطات و استفاده و « سرگرمی در میان دانشجویان باعث گردید تا ما در چارچوب نظری این تحقیق، از نظریه استفاده نماییم.

 بر حسب نظریه استفاده و رضایتمندی، استفاده کنندگان شبکه های اجتماعی، فعال در نظر گرفته میشوند، در انتخاب و استفاده شبکههای اجتماعی برحسب نیازها، علایق و انگیزه های خود عمل میکنند. از آن شبکه های اجتماعی مجازی در انترنت استفاده میکنند که بیشترینه خشنودی آن ها را فراهم سازد. شبکه های اجتماعی مجازی نیز برحسب کارآیی و نحوه تأمین خدماتی که برای دانشجویان می نمایند مورد استفاده قرار میگیرند(بلومر و کاتز، 1974، به نقل از منانی و یعقوب پور، 1392: 183). بنابراین نیازها و انگیزه های دانشجویان در استفاده آن ها از شبکه‌های اجتماعی تعیین کننده است.

بر حسب نظریه استفاده و رضایتمندی مجموع نیازها و انگیزه های مخاطب در استفاده از رسانه ها در چهار

بخش دسته بندی شده اند:

ا . آگاهی و نظارت : مردم به منظور کسب اخبار و اطلاعات از دنیای پیرامون و نظارت بر محیط اجتماعی

خویش، از رسانه ها استفاده میکنند.

۲ . روابط شخصی : مردم در فرایند ارتباط، رسانه ها را همراه و همنشین خود تلقی میکند و از محتوای

رسانه ای برای ارتباط و گفتگو با دیگران استفاده میکنند.

3 . هویت شخصی : مردم از رسانه ها برای کسب خودآگاهی، یافتن الگوهای رفتاری و تقویت ارزش های

شخصی استفاده میکنند.

۴ . سرگرمی و گریز از واقعیت: مردم از رسانه ها برای سرگرم شدن و گریز از مشکلات روزمره و تخلیه

عاطفی استفاده میکنند: (مهدی زاده، 139۵ : 78 – 77 .).

 

 فرضیه های تحقیق :

· بین نیاز به کسب اطلاعات دانشجویان و میزان استفاده آن ها از شبکه های اجتماعی انترنتی رابطه

وجود دارد

· بین نیاز به روابط شخصی دانشجویان و میزان استفاده آنها از شبکه های اجتماعی انترنتی رابطه وجود

دارد

· بین نیاز به هویت شخصی دانشجویان و میزان استفاده آنها از شبکه های اجتماعی انترنتی رابطه وجود

دارد

· بین نیاز به سرگرمی دانشجویان و میزان استفاده آنها از شبکه های اجتماعی انترنتی رابطه وجود دارد.

 

روش تحقیق

در می یابیم موضوع تحقیق و » میزان استفاده از شبکه های اجتماعی انترنتی « با طرح سوال اصلی این پژوهش

سوال ما یک موضوع کمی و تعریف شده است که با ابزارهای کمی قابل اندازه گیری و توصیف می باشد. بنابراین

از میان روش های موجود در رویکرد کمی، روش پیمایشی را به دلیل این که پرسش نامه ما مشخص است و

جامعه آماری ما نیز محدود، تعریف شده و مشخص است، بنابراین روش پیمایشی را با قابلیت هایی که دارد به

عنوان مناسب ترین روش استفاده کردهایم.

جامعه آماری ما در این تحقیق دانشجویان دانشگاه رنا در سالهای 1398 تا 1399 هستند که تعداد مجموعی آنها

( ۵9۶۵) تن است. این دانشجویان شامل پسران و دختران هستند که در ۴ دانشکده) حقوق و علوم سیاسی،

اقتصاد، ژورنالیزم و کمپیوترساینس( در ۴ تایم درسی) صبح وقت، روزانه پیش از ظهر، روزانه بعد از ظهر و

شبانه تحصیل می کنند(دانشگاه رنا، 1398 .)

شیوه نمونه گیری در این پژوهش به شیوه احتمالی از نوع نمونه گیری تصادفی ساده با استفاده از فرمول کوکران

انجام میشود. از روش تصادفی ساده به این جهت استفاده میشود که جامعه آماری ما مشخص است و تمام آنها

چانسی برای انتخاب شدن دارند. از سوی دیگر نمونه گیری تصادفی ساده بیشتر موجد نمونه معرف است وامکان

برآورد دقت نمونه را نیز بیشتر فراهم می سازد( دواس، 1389 : ۶8 ). بر این اساس تعداد نمونه ۲1۰ تن تعیین

گردیده و با روش نمونه گیری تصادفی ساده پرسشنامه ها توزیع میگردند.

ابزار گردآوری اطلاعات ما در این پژوهش ابزار پرسشنامه است. با توجه به امکانات پرسشنامه مبنی بر اینکه بهتر

می تواند ویژگی هر مورد را برحسب هر متغیر به دست بیاورد، داده ها را با استفاده از پرسشنامۀ محقق ساخته

جمعآوری نموده ایم. برای طراحی سوالات پرسشنامه نیز از طیف پنج گزینه لیکرت استفاده گردیده است که

هم برای سوالات ما مناسب است و هم یکی از رایج ترین مقیاس های اندازه گیری شمرده میشود.

روایی پرسشنامه این تحقیق، محتوایی است. تعداد مشخصی از پرسشنامه ها را در اختیار اساتید و کارشناسان

جامعه شناسی و علوم اجتماعی قرار داده پس از جمعآوری نظریات آنان در مورد اعتبار شاخصها پرسشنامه

نهایی تعیین گردیده است. همینطور برای بررسی اعتماد( انسجام درونی گویه ها)، پرسشنامه این پژوهش،

تحت آزمون مقدماتی بر روی یک دهم حجم نمونه قرار گرفته است و آزمون آلفای کرونباخ انجام شد که آلفای

بدست آمده بالای 7۰ درصد است که در وضعیت خوب قرار دارند. بنابراین گویه های طراحی شده دارای اعتماد

و انسجام درونی کافی است.

 

 

جدول شماره (1) ضریب الفای کرونباح متغیرهای پرسشنامه

 

برای تجزیه و تحلیل اطلاعات در این پژوهش، برای بررسی متغیرهای زمینه ای از آماره های توصیفی توزیع

فراوانی استفاده شده است و برای بررسی ارتباط بین متغیرها باتوجه به نرمال بودن توزیع، از ضریب همبستگی

پیرسون استفاده گردیده است. این عملیه ها از طریق نرمافزار spss صورت گرفته است.

تعریف عملیاتی متغیرهای تحقیق

میزان استفاد « میزان استفاده از شبکه های اجتماعی انترنتی : متغیر i در » از شبکه های اجتماعی انترنتی

این تحقیق، متغیر وابسته است که از متغیرهای دیگر تأثیر می پذیرد. منظور از میزان استفاده، این است که چی

قدر در طول هفته دانشجویان مصروف شبکه های اجتماعی هستند. در تحقیق حاضر برای سنجش میزان استفاده دانشجویان از شبکه های اجتماعی انترنتی در طول هفته چهار معیار(1-3) ساعت، (4-7) ساعت، (8-12)   ساعت و (12) ساعت به بالا ذکر شده است.

شبک ههای اجتماعی انترنتی : منظور از شبکه های اجتماعی انترنتی در این تحقیق شبکه ها و آپلیکیشن هایی است که افراد در آن به شکل آنلاین می توانند با همدیگر به طور دسته جمعه و فردی رابطه برقرار نمایند و تبادل اطلاعات بین شان صورت بگیرد.

 رضایتمندی : در این پژوهش منظور از مفهوم «رضایتمندی»، خشنودی از استفاده شبکه‌های اجتماعی انترنتی است که به عنوان ملاک و پاسخ فرد به استفاده از شبکه‌های اجتماعی است. میزان رضایتمندی با انتخاب گزینه های « خیلی کم، کم، متوسط، زیاد و خیلی زیاد» مشخص می گردد.

نیاز به روابط شخصی : منظور از نیاز به روابط شخصی در این تحقیق؛ رابطه با دوستان، رابطه با خویشاوندان،

پیداکردن دوستان جدید و عضویت در گروه های انترنتی است.

نیاز به آگاهی : نیاز به آگاهی در این تحقیق برحسب تعریف این متغیر در نظریه استفاده و خشنودی است

که شا مل؛ آگاهی از اخبار و اتفاقات پیرامون، آگاهی و فهم نسبت به زندگی، آموزش و یادگیری است.

نیاز به هویت شخصی : متغیر نیاز به هویت شخصی نیز در این پژوهش برگرفته از چارچوب نظری تحقیق،

نظریه استفاده و خشنودی است که در برگیرندۀ ؛ کسب خودآگاهی، یافتن الگوهای رفتاری و تقویت ارزش های

شخصی است.

نیاز به سرگرمی : نیاز به سرگرمی نیز برگرفته از نظریه استفاده و خشنودی است که شامل ؛ گذراندن اوقات

فراغت، بازی های انترنتی، شنیدن موسیقی، دیدن ویدیوکلیپ ها است.

تحلیل اطلاعات

اطلاعات جمع آوری شده توسط پرسشنامه ها در این مقاله به روش آماری( توصیفی- استنباطی) تحلیل

گردیده است.

آمار توصیفی آماره ها

جدول شماره (2) توزیع پاسخگویان بر حسب متغیر جنسیت

 

جدول شماره(2) نشان میدهد که پاسخ گویان این تحقیق 40 درصد دانشجویان زن، و 60 درصد آن

دانشجویان دختر هستند.

جدول شماره (3) توزیع پاسخگویان بر حسب دانشکده

 

جدول شماره (3) نشان میدهد که پاسخگویان پرسشنامه ها از میان دانشکده های چهارگانه؛ حقوق و علوم سیاسی که بیشترین دانشجو را در این میان داشته اند 33.3 درصد، و به ترتیب، اقتصاد و تجارت 23.8 درصد، کمپیوتر

ساینس 23.3 درصد و ژورنالیزم و ارتباطات 19.5 درصد انتخاب شده اند.

جدول شماره (4) توزیع پاسحگویان برحسب میزان استفاده از شبکه‌های اجتماعی

 

جدول شماره (4) نشان دهنده توزیع پاسخگویان بر حسب میزان استفاده از شبکه های اجتماعی در طول روز است که با واحد ساعت تعریف میشود. جدول مذکور نشان میدهد که 30 درصد پاسخگویان کمتر از یک ساعت در طول روز از شبکه های اجتماعی استفاده میکنند، 42.4 درصد که با فاصله بیشترین رقم است در طول روز از 1 تا 3 ساعت استفاده کننده شبکه های اجتماعی هستند، 14.3 درصد از 4 تا 7 ساعت استفاده میکنند، 6.7 درصد از

8 ساعت بیشتر مصروف شبکه های اجتماعی هستند و به میزان 6.7 درصد نیز هیچ استفاده از شبکه‌های اجتماعی ندارند.

چدول شماره (5) توزیع پاسخگویان برحسب میزان رضایت از شبکه‌های اجتماعی

 

جدول شماره(5) نشان دهنده میزان رضایت پاسخگویان از شبکه های اجتماعی انترنتی است، که بیشترین

میزان رضایت پاسخگویان، با فاصله در حد متوسط است 52.9 درصد را شامل می شود. به تعداد 16.7 درصد به

میزان کم رضایت دارند، 11.9 درصد رضایت شان را خیلی کم ابراز داشته اند. در سوی دیگر 12.9 درصد

پاسخگویان میزان رضایت خود را از شبکه های اجتماعی در حد زیاد بیان کرده اند و 5.7 درصد نیز خیلی زیاد

گفته اند. برحسب این آمار موجود می توان بیان داشت که اکثریت قاطع پاسخگویان نزدیک به 53 درصد آن ها

میزان رضایت شان را ، متوسط ابراز داشته اند.

جدول شماره (۶) توزیع فراوانی متغیرهای مستقل تحقیق

 

جدول(۶) یع فراوانی متغیرهای مستقل در فرضیه های تحقیق نشان میدهد که در متغیر نیاز به ارتباطات شخصی بالاترین میانه آن رتبه کم است که 49.2 درصد پاسخ دهندگان را شامل میشود و رتبه خیلی کم نیز 22.9 درصد را در بر میگیرد که نشان میدهد نیاز به ارتباطات شخصی در بین جمعیت نمونه به میزان اندک است. در متغیر نیاز به هویت شخصی بالاترین میانه 43.7 درصد مربوط به رتبه زیاد است و 41.9 درصد مربوط به رتبه متوسط. این وضعیت نشانگر آن است که نیاز به هویت شخصی در میان پاسخگویان از متوسط به بالا و زیاد است. متغیر نیاز به اطلاعات نیز نشان میدهد که بالاترین میانه 57.4 در رتبه متوسط قرار دارد و متغیر نیاز به سرگرمی نیز نشان دهنده این است که میانه پاسخگویان، بیشتر 47.1 درصد در رتبه وسط رو به بالا قرار دارد.

 

آمار استنباطی: آزمون فرضیه ها

فرضیه اول، : بین نیاز به ارتباطات شخصی دانشجویان و میزان استفاده آنها از شبکه های اجتماعی انترنتی

رابطه وجود دارد

H0 : رابطه میان نیاز به ارتباطات شخصی و میزان استفاده از شبکه های اجتماعی = 0

 H1 :رابطه میان نیاز به ارتباطات شخصی و میزان استفاده از شبکه های اجتماعی ≠ 0

جدول شماره (7) ضریب همبستگی پیرسون میان نیاز به ارتباطات شخصی و میزان استفاده از شبکه‌های اجتماعی‌

 

آزمون همبستگی پرسون نشان میدهد که میزان ساعات استفاده از شبکه های اجتماعی در طول روز و نیاز

داشتن به ارتباطات شخصی همبستگی معنادار وجود دارد. از آن جهت که در جدول مذکور، p<.0/5 است

بنابراین فرضیه 0Hرد میشود و فرضیه 1H اثبات میگردد که نشان میدهدکه سطح معناداری در سطح 95 درصد

بوده و به جامعه آماری قابل تعمیم است، اما شدت رابطه متغیرهای نام برده با هم دیگر، ضعیف و کم است.

آزمون ضریب همبستگی پرسون بین دو متغیر نیاز به ارتباطات شخصی دانشجویان و میزان استفاده از شبکه

های اجتماعی نشان میدهد که بین آنها رابطه معنادار وجود دارد که فرضیه مطرح شده را تأیید مینماید.

 

فرضیه دوم :بین نیاز به کسب اطلاعات دانشجویان و میزان استفاده آن ها از شبکه های اجتماعی انترنتی رابطه

وجود دارد

H0 : رابطه میان نیاز به کسب اطلاعات شخصی و میزان استفاده از شبکه های اجتماعی = 0

 H1 :رابطه میان نیاز به کسب اطلاعات شخصی و میزان استفاده از شبکه های اجتماعی ≠ 0

 جدول شماره (8) ضریب همبستگی پیرسون بین نیاز به اطلاعات و میزان استفاده از شبکه‌های اجتماعی

 

آزمون همبستگی پرسون متغیرهای میزان ساعات استفاده از شبکه های اجتماعی و متغیر نیاز به اطلاعات نشان

میدهد که بین آنها همبستگی معناداری وجود ندارد (p>0/05 . p= .169) . در نتیجه این آزمون، فرضیه

0Hتایید میگردد و بر حسب آمار دو متغیر مذکور بایکدیگر رابطه ندارند و فرضیه مطرح شده مبنی بر رابطه دو

متغیر ذکر شده باطل گردیده است.

 

فرضیه سوم : بین نیاز به هویت شخصی دانشجویان و میزان استفاده آنها از شبکه های اجتماعی انترنتی

رابطه وجود دارد

H0 : رابطه میان نیاز به هویت شخصی و میزان استفاده از شبکه های اجتماعی = 0

H1 :رابطه میان نیاز به هویت شخصی و میزان استفاده از شبکه های اجتماعی ≠ 0

 جدول  (9) ضریب همبستگی پیرسون بین نیاز به هویت شخصی و میزان استفاده از شبکه‌های اجتماعی

 

طوری که در جدول مشاهده میشود آزمون پیرسون دو متغیر میزان ساعات استقاده از شبکه های اجتماعی و

متغیر نیاز به هویت شخصی رابطه معناداری وجود ندارد چون طوری که در جدول مشاهده میشود p>0/05 .

که فرضیه 0H تایید و فرضیه 1Hرد گردیده است. بنابراین نشان از همبستگی معناداری میان این دو متغیر

وجود ندارد.

 

فرضیه چهارم :بین نیاز به سرگرمی دانشجویان و میزان استفاده آنها از شبکه های اجتماعی انترنتی رابطه

وجود دارد.

H0 : رابطه میان نیاز به سرگرمی دانشجویان و میزان استفاده از شبکه های اجتماعی = 0

 H1 :رابطه میان نیاز به سرگرمی دانشجویان و میزان استفاده از شبکه های اجتماعی ≠ 0

جدول (10) ضریب همبستگی پرسون میان نیاز به سرگرمی و میزان استفاده از شبکه‌های اجتماعی

 

طوری که در شکل مشاهده میکنید، آزمون همبستگی پرسون نشان میدهد که میان متغیر وابسته میزان

ساعات استفاده از شبکه های اجتماعی در طول روز و متغیر مستقل نیاز به سرگرمی رابطه معنادار و همبستگی

وجود دارد  p<0/5 . در اینجا نیز برحسب آزمون انجام شده، فرضیه 0H0شده و فرضیه 1Hمورد تایید قرار

میگیرد.. شدت رابطه میان این دو متغیر نیز بیان میدارد که نسبتا ضعیف است. بنابراین فرضیه مطرح شده نیز

که رابطه معنادار میان دو متغیر را پیش بینی کرده بود مورد تایید قرار گرفته است.

 

بحث و نتیجه گیری

باتوجه به مسأله اصلی تحقیق، میزان استفاده از شبکه های های اجتماعی انترنتی و عوامل تاثیر گذار بر آن،

برای توضیح دادن آن از نظریه استفاده و رضایتمندی استفاده شده، فرضیه های این تحقیق، طرح و به آزمایش

گرفته شده اند.

متغیر وابسته در این تحقیق، میزان استفاده از شبکه های اجتماعی، و متغیرهای مستقل آن؛ برحسب نظریه

استفاده و رضایتمندی، متغیر نیاز به ارتباطات، متغیر نیاز به هویت شخصی، متغیر نیاز به اطلاعات و متغیر نیاز

به سرگرمی هستند.

توزیع فراوانی متغیرهای مستقل نشان می دهد که متغیرهای نیاز به هویت شخصی و نیاز به سرگرمی میانه های

آن در بین پاسخگویان متوسط رو به بالا است و متغیرهای نیاز به ارتباطات و نیاز به اطلاعات با میانه کم در در

میان مخاطبین وجود دارد.

از میان چهار فرضیه های مطرح شده که آزمایش شده اند، واضح گردیده است که دو فرضیه تحقیق :

بین نیاز به هویت شخصی دانشجویان و میزان استفاده از شبکه های اجتماعی انترنتی رابطه وجود « فرضیه

بین نیاز به اطلاعات دانشجویان و میزان استفاده از شبکه های اجتماعی انترنتی رابطه وجود « : و فرضیه » دارد

باطل گردیده و » دارد 0H فرضیه های نام برده اثبات گردیده است. بنابراین رابطه معناداری میان این متغیرهای

مستقل نیاز به هویت شخصی و نیاز به اطلاعات دانشجویان با میزان استفاده آنها از شبکه های اجتماعی انترنتی

وجود ندارد.

بین نیاز به ارتباطات شخصی دانشجویان و میزان استفاده آنها از شبکه های اجتماعی انترنتی رابطه « ، فرضیه

ثابت گردیده و » معنادار وجود دارد 0H آن باطل شده است. بنابراین گفته می توانیم که میزان ارتباطات

دانشجویان تاثی میگذارد روی میزان استفاده آنها از شبکه های اجتماعی انترنتی و نوع این ارتباط نیز مثبت

است.

بین نیاز به سرگرمی دانشجویان و میزان استفاده آنها از شبکه های اجتماعی انترنتی رابطه معنا دار « فرضیه

نیز ثابت گردیده و » وجود دارد 0H آن مسترد است. نوع رابطه این دو متغیر نیز مثبت ارزیابی شده است.

در نتیجه می توان بیان نمود که برحسب آزمون های انجام شده در این پژوهش، عواملی مانند نیاز دانشجویان به

ارتباطات و نیاز دانشجویان به سرگرمی روی میزان استفاده آنها از شبکه های اجتماعی انترنتی تاثیر میگذارند و

این تاثیر گذاری نیز مستقیم است. اما عواملی دیگر مانند نیاز به هویت شخصی و نیاز به کسب اطلاعات تاثیر

معناداری روی میزان استفاده از شبکه های اجتماعی نداشته اند.

 

منابع

1 . ابراهیمی، نعمت الله. عمر، مصعب و عرفانی، محمد. ( 139۴). رسانه های اجتماعی و بیان روایت های

افراطی در افغانستان، انستیتوت مطالعات استراتیژیک افغانستان، کابل.

۲ . امیر کافی، مهدی.( 138۰ ). اعتماد اجتماعی و عوامل مؤثر بر آن، نمایه پژوهش، شماره 18 .

3 . برات دستجردی، نگین، داورپناه، هدایت الله و اسماعیلی، معصومه. (139۵) . بررسی رابطه بین میزان

استفاده از شبکه های اجتماعی فیس بوک و سلامت اجتماعی دانشجویان دانشگاه اصفهان 9۲ - 1391 ،

جامعه شناسی کاربردی، سال بیست و هفتم، شماره پیاپی ( ۶1 )، شماره اول :143 – 156

۴ . بیرو، آلن() 137۵ ). فرهنگ علوم اجتماعی، ترجمۀ باقر ساروخانی، انتشارات کیهان

۵ . جعفری، معصومه و دیانی، محمدحسین.( 1387 ) بررسی میزان و چگونگی استفاده از انترنت توسط

دانشجویان دانشگاه کابل و عوامل مؤثر و بازدارنده، کتابداری و اطلاع رسانی، جلد 13 ، شماره 3 : ۲۰۴ -

179 .

۶ . چلبی، مسعود( 138۲ ). جامعه شناسی نظم، تشریح و تحلیل نظری نظم اجتماعی، چاپ دوم، تهران؛

نشر نی.

7 خدایاری، گلثوم. دانشور حسینی، فاطمه و سعیدی، حمیده. (. 1393 ). میزان و نوع استفاده از شبکه های

اجتماعی مجازی( مطالعه موردی: دانشجویان دانشگاه آزاد مشهد)، فصلنامه پژوهشهای ارتباطی، سال

بیست و یکم، شماره 1(پیاپی 77 : ) - .1۶7-19۲

8 . خواجهنوری، بیژن. حاجیان، بهجت و جمالی، مژده. ( 139۲ ). بررسی رابطه بین نیازهای انسانی و گذران

اوقات فراغت دانش آموزان دبیرستانی شهر شیراز، مجموعه مقالات کنگره ملی اوقات فراغت و سبک

زندگی جوانان، شیراز : 9۶ – 80

9 . دانشگاه رنا.( 1398). مصاحبه با روابط عمومی دانشگاه رنا، در 1۵ عقرب 1398 .

1۰ . دواس، دی. اِی.( 1389). پیمایش در تحقیقات اجتماعی، ترجمه هوشنگ نایبی، چاپ دوازدهم، تهران،

نشر نی.

11 . رحمان زاد، سید علی.( 1389). کارکرد شبکه های اجتماعی مجازی در عصر جهانی شدن. مطالعات

رهبردی جهانی شدن، سال اول، پیش شماره اول.

1۲ . صراف زاده، مریم و علوی، سهیلا( 139۲ ). جایگاه شبکه های اجتماعی آنلاین در میان دانشجویان

کارشناسی ارشد علم اطلاعات و دانش شناسی، تعامل انسان و اطلاعات، جلد 1 شماره 1 : ۴۴ - ۵۶ .

13 . فرزانه، سیف الله و فلاحتی شهاب الدینی، راضیه. ( 139۴)(. بررسی عوامل اجتماعی مؤثر برگرایش به

شبکه های اجتماعی مجازی( مورد مطالعه: دانش آموزان دختر متوسطه دوره دوم شهر بابل)،

دوفصلنامه مشارکت و توسعه اجتماعی، سال اول، شماره یک.

1۴ . فیروزجائیان، علیاصغر.( 139۶) تحلیل جامعه شناختی بینظمی)فیزیکی اجتماعی( در فضای –

شهری، توسعه محلی (روستایی شهری) دورۀ نهم، شمارۀ – 1 : 1۰۰ - 79 .

1۵ . متانی، مهرداد و یعقوبپور.( 139۲ ). تبیین انگیزههای استفاده از تلویزیونهای ماهوارهای در بین

مخاطبین دانشجویی بر اساس مدل دنیس مک کوایل، مطالعات علوم اجتماعی ایران، سال دهم، شماره

سی و هفتم : 197 - .18۰

1۶ . مصاحبه مستقیم با مسلم نعیمی، مسئول روابط عمومی دانشگاه رنا، 8دلو 1398

17 . معمار، ثریا. عدلی پور، صمد و خاکسار، فائزه. ( 1391 ). شبکه های اجتماعی مجازی و بحران هویت( با

تاکید بر بحران هویتی ایران)، فصلنامه علمی پژوهشی مطالعات و تحقیقات اجتماعی در ایران، دوره –

اول، شماره ۴ : 17۶ – 1۵۵ .

18 . مهدیزاده، سیدمحمد. ( 139۵ ). نظریه های رسانه: اندیشه های رایج و دیدگاه های انتقادی. تهران،

انتشارات همشهری.

19 میرفردی، اصغر. مختاری، مریم و ولی نژاد عبدالله. (. 139۶ ). میزان دینداری و ارتباط آن با استفاده از

شبکه های اجتماعی انترنتی( مورد مطالعه؛ دانشجویان دانشگاه یاسوج)، جامعه شناسی کاربردی، سال

بیست و هشتم، شماره پیاپی( ۶۶ )، شماره ۲ : 1 - 1۶ .

۲۰ . نیک رحیمی، اعظم،( 137۴ ) . تئوری های نیاز و انگیزش، چاپ اول، تهران، انتشارات دانشگاه آزاد

اسلامی.

۲1 . وزارت مخابرات و تکنالوژی معلوماتی( 1398 ). ستراتیژی سه ساله توسعه شبکه فایبرنوری افغانستان،

بازبینی شده در ۲9 / 8 / 1398 . قابل بازیابی در 7406https://mcit.gov.af/dr/node/

۲۲ . هزارجریبی، جعفر و صفری شالی، رضا.( 1389 ) بررسی مفهوم شادکامی اجتماعی و عوامل مؤثر بر آن،

فصلنامه برنامه ریزی رفاه و توسعه اجتماعی، شماره 3 : 7۲ - 31 .

۲3 . یزدانی چراتی، جمشید. امانی، فیروز. فتحی، افشین و بیک، سیما. ( 139۴). بررسی وضعیت اعتیاد به

انترنت و عوامل مرتبط با آن در میان دانشجویان دانشگاه های شهرستان خلخال در سال 139۴ ،

فصلنامه پژوهش های ارتباطی، سال بیست و دوم، شماره : 1۴۴ - 1۲۰