چکیده

درک، شناخت و فهم رفتارهای کنشگران فرهنگی همواره از دغددغه‌های اندیشمندان جامعه¬شناسی بوده است؛ اما مبانی و رویکردی که در حوزۀ مباحث فرهنگ دنبال می‌شود، مورد اختلاف دانشمندان جامعه¬شناسی می‌باشد. پس از رنسانس دو دیدگاه در غرب مباحث جامعه شناسی را تحت شعاع خود قرار داد؛ دیدگاه پوزیتویستی و دیدگاه هرمنوتیکی؛ اما بر اساس مبانی فکری و بر جامعه شناسی فرهنگ متضمن سطوح و لایه‌های شناخت متمایزی می‌باشد. از این رو به اعتقاد وبر شناخت واقعیت اجتماعی را ذات رابطه بین عین و ذهن تشکیل می‌دهد. و بر با توجه به جامعیت‌نگری که در رابطه با خاستگاه تفهمی و تفسیری خود دارد، تفهم و درک رفتار کنشگران انسانی را منبعث از امور و متأثر از عوامل مختلف می‌داند. در جامعه¬شناسی فرهنگ وبر عامل ارزشی نقش و جایگاهی به خصوص پیدا می‌کند. بنیان‌های شناخت کنش فرهنگی وبری بر اصل تفهمی و تفسیر علّی تکیه زده است که از ابزار شناخت ویژه¬ای تغذیه می¬کند. آنچه منابع جامعه شناسی فرهنگ وبری را مبرهن می‌سازد، برجستگی نقش عقل و کنش عقلانی هدفمند افراد در آن می¬باشد. عوامل تأثیرگذار بر فهم رفتار فرهنگی از منظر وبر، در برگیرندۀ نوع معرفت-شناسی، علل اجتماعی فرهنگی، پایگاه اقتصادی، فضای سیاسی اجتماعی، کنش های میان فردی و ارادۀ افراد می‌باشد.