پایه‌‌های کثرت‌گرایی درفلسفۀ سیاسی آیزایا برلین

برلین چندگانگی ارزش‌‌‌ها را از جملۀ دغدغه‌‌های وجودی و معرفتی انسان دانسته و نظریۀ چندگانگی ارزش‌‌ها (یا کثرت‌گرایی ارزشی) در فلسفۀ سیاسی این متفکر بیش از همۀ افکار او محل بحث و ستایش و مناقشه بوده است. اهميت کار برلین در تقویت فلسفي اندیشۀ کثرت‌گرایی در اندیشۀ سیاسی معاصر، طرح مباني‌اي كاملا متفاوت برای اين اندیشه و ايجاد تحولي عظيم در روند آن مي‌باشد. نظریۀ چندگانگی ارزش‌‌ها در فلسفۀ سیاسی برلین معطوف به بررسی سیستماتیک مناسبات انسان‌‌ها با یکدیگر، تصورات و علایق و آرمان‌هایی که رفتار انسان‌‌ها با یکدیگر از آن‌‌ها بر می‌خیزند، نظام‌های ارزشی‌ای که هدف‌های زندگی بر آن‌‌ها مبتنی است و نیز باور‌‌ها در بارۀ اینکه چگونه باید زندگی کرد و مردان و زنان باید چگونه باشند وچگونه عمل کنند، می‌باشد. برای برلین تاریخ ارزش‌‌ها و اندیشه‌ها، راهی برای تجزیه و تحلیل سیستم باور‌های گذشته و یا به تصویر کشیدن گذار از یک ایده به ایده دیگر نبود، بلکه هنر درک روابط انسان‌‌‌ها با یکدیگر و با نهاد‌های خود بود. کثرت‌گرایی در اندیشۀ برلین فقط تحکیم اندیشۀ تساهل و تحمل یک جامعه برای‌پذیرش تنوع و عدم تجانس فرهنگی در مقابل همگنی و انحصارگرایی نیست، بلکه علاوه بر آن تأکید بر این واقعیت نیز هست که "کثیری از ارزش‌‌های قیاس‌ناپذیر وغیر قابل تلفیق وجود دارند که انسان‌‌‌ها می‌توانند و باید به دنبال آن‌‌ها بگردند، و این ارزش‌‌‌ها متفاوتند". اما این نکته نیز در فلسفۀ سیاسی برلین مورد تأکید است که انسان‌‌‌ها به رغم متفاوت بودن، توانایی درک و شناخت منظور‌‌ها و ارزش‌‌های جوامع دیگر را دارند، بدون آنکه لزوماً آن‌‌‌ها را بپذیرند یا دنبال کنند.